Zapewne każdy z nas ma lub miał w swoim otoczeniu osoby, których osobowość możemy potocznie nazwać toksyczną. W ich towarzystwie czujemy się często zmęczeni, wyczerpani a niekiedy wręcz osaczeni. Nie każdy jednak wie, jak zakończyć taką relację lub nie ma na to odwagi. Jak więc pozbyć się toksycznych ludzi z naszego życia?
Kim jest osoba toksyczna?
Ludzie toksyczni to ogólne określenie osób, których cechy osobowości, zachowanie i sposób bycia, negatywnie oddziałują na innych. Czasem są to manipulatorzy, którzy z łatwością dyrygują innymi, aby osiągnąć własne korzyści. Robią to tak sprawnie, że druga osoba czuje, że „coś jest nie tak”, ale ma problem, aby dostrzec co to dokładnie jest.
Innym razem są to bardzo absorbujące osoby, skupione na sobie i swoich potrzebach. Oczekują od nas poświęcania czasu i zabierają naszą wolną przestrzeń. Często też chcą czuć się lepsze, dlatego umniejszają naszej wartości, zniechęcają do pewnych działań i „podcinają skrzydła”. Czasem jest to świadome działanie a czasem element natury takich osób.
Ogólnie wśród osób toksycznych możemy wyróżnić:
- manipulatorów,
- narcyzów,
- osoby chorobliwie zazdrosne,
- ludzi fałszywych i umniejszających,
- ludzi agresywnych,
- plotkarzy,
- socjopatów.
Kiedy poznać, że mamy do czynienia z osobą toksyczną?
Nie każdy zdaje sobie sprawę, że osoba, z którą przebywa jest osobą toksyczną. Warto więc zwrócić uwagę czy na przykład w jej obecności nie czujemy się niepewnie. Albo czy nie odczuwamy, że osoba ta narusza nasze granice i zbytnio ingeruje w naszą prywatność. Albo czy nie powoduje u nas zmęczenia i nie wpływa na pogorszenie naszej samooceny.
Często osoby toksyczne są na początku przyjaźni miłe, sympatyczne, zdają się być silne i godne zaufania. Dopiero z czasem zaczynamy odczuwać, że jest ich „za dużo” w naszym życiu i że nazbyt kontrolują to, co się u nas dzieje. Dodatkowo pod ich wpływem możemy przestać postępować zgodnie z naszymi zasadami i czuć przez to wyrzuty sumienia.
Jak rozpoznać toksycznych ludzi wśród znajomych?
Pierwszym krokiem jest zadanie sobie pytania czy utrzymywana przez nas relacja daje nam satysfakcję i czy dobrze się w niej czujemy. Zwróćmy także uwagę na to, czy osoba z którą przebywamy nie męczy nas a spotkania z nią nie stały się stresującym obowiązkiem (który realizujemy wbrew naszym chęciom).
Warto też zanalizować to, jak się czujemy nie tylko po spotkaniu, ale i na myśl, że ma do niego dojść. Zastanówmy się, czy potrafimy odmówić spotkania i jak reaguje na to druga osoba. Spróbujmy też znaleźć odpowiedź na pytanie – które jej cechy powodują u nas negatywne uczucia. Dzięki temu ocenimy czy relację da się naprawić czy lepiej ją zakończyć.
Jak uchronić się przed toksyczną relacją?
Jeśli jesteśmy dopiero na początkowym etapie znajomości, lecz czujemy, że „coś jest nie tak”, postawmy jasną granicę. Nie dzielmy się sekretami, nie plotkujmy. Zachowajmy zdrowy dystans, dzięki któremu druga osoba „nie wejdzie nam na głowę”. A gdy zauważymy, że jest wobec nas nieszczera lub kłamie, pamiętajmy że może to robić regularnie.
Starajmy się także nie dać „brać się na litość” czy bycie bezradnym. Osoby toksyczne często potrafią prosić o coś w sposób nieznoszący sprzeciwu, grając na naszych emocjach lub stosując szantaż emocjonalny. Ogólnie – każde zachowanie drugiej osoby, które sprawi, że nie czujemy się dobrze w jej towarzystwie, powinno dać nam do myślenia.
Jak rozwiązać relację z osobą toksyczną?
Jeśli relacja nie rokuje na poprawę, można zacząć ją delikatnie poluźniać – odmawiać spotkania, nie odbierać telefonów i oddzwaniać w dogodnym dla nas momencie. Dzięki temu przejmiemy nieco kontrolę. Dodatkowo powinniśmy nauczyć się mówić „nie” i stawiać jasne granice. Jeśli druga osoba nie zaakceptuje tych zmian, relacja z czasem raczej się rozpadnie.
Jeśli jednak aluzje i niewerbalne sygnały nie pomogą, może okazać się, że konieczna będzie szczera rozmowa. Sami zdecydujmy czy chcemy nieco odetchnąć od drugiej osoby i ewentualnie spróbować kontynuować znajomość czy też odcięcie się musi być definitywne. Weźmy pod uwagę nasz stan psychiczny – jeśli zerwanie relacji go poprawi, zróbmy to.
Skutki przebywania z toksycznymi osobami
Niekiedy toksyczna relacja może doprowadzić do problemów z naszym zdrowiem psychicznym. Niezbędna może być wtedy pomoc psychologa i terapia. Każde miasto oferuje taką pomoc. Wystarczy, że w wyszukiwarkę wpiszemy hasło np. psychoterapia Warszawa, aby zobaczyć listę psychologów, którzy mogą nam pomóc.
Oczywiście zanim się na do niego wybierzemy, sprawdźmy na czym polega konsultacja z psychologiem. Psycholog na pewno pomoże nam się uwolnić się z toksycznej relacji, która czasem przypomina przemocowy związek. Ewentualnie to właśnie psycholog pomoże nam uświadomić sobie, że przyczyną naszych problemów jest toksyczny znajomy.